PAŁACYK KASYNO W PODKOWIE LEŚNEJ

Podkowa Leśna pod Warszawą to najpełniejsza na ziemiach polskich i zachowana w niewiele zmienionym kształcie, realizacja howardowskiej idei miast ogrodów. Miejscowość, która w tym roku obchodzi stulecie swojego istnienia, powstała według opracowanego w oparciu o zasady przyjęte dla miasta ogrodu planu urbanistycznego na poddanych parcelacji gruntach należących do Stanisława Wilhelma Lilpopa, syna znanego przemysłowca i wynalazcy.

Zasiedlona początkowo przez wyższą kadrę urzędniczą i przedstawicieli wolnych zawodów, zapisała piękną kartę konspiracyjną w czasie okupacji, a w okresie Peerelu, mimo trudności, zachowała swój inteligencki charakter. Położoną w bliskości lasów Podkowę od dawna upodobali sobie artyści i pisarze, którzy tak jak związany z nią Jarosław Iwaszkiewicz, poeci Skamandra czy Karol Szymanowski szukali tu natchnienia, potrafiąc docenić piękno otaczającej natury. Do dziś swoje pracownie czy domy ma tu wielu twórców, dlatego pretenduje też do miana kolonii artystycznej.

Najbardziej znana budowla Podkowy to początkowo nazywany Klubem Sportowym Pałacyk Kasyno, zbudowany w latach 1927-1928, projektu znanego architekta Juliusza Dzierżanowskiego. Budynek o nieregularnej, malowniczo spiętrzonej bryle wzorowany był na architekturze modnych miejscowości uzdrowiskowych Europy Zachodniej przełomu XIX i XX w., szczególnie Vichy we Francji.

Pokryta czerwoną dachówką budowla składa się z dwóch zestawionych razem parterowych skrzydeł, piętrowego korpusu głównego z tarasem nakrytym daszkiem o drewnianych arkadach, z dwoma wielobocznymi alkierzami o łamanych dachach. Całość wieńczy na wysokości drugiego piętra malowniczy drewniany belwederek nakryty fantazyjnym hełmem. Z tego miejsca znany trębacz jazzowy Tomasz Stańko wykonał przed laty hejnał Podkowy Leśnej własnej kompozycji.

W okresie międzywojennym bywała tu śmietanka towarzyska, działała elegancka restauracja (stąd potoczna nazwa Kasyno), odbywały się fajfy, bale, grywano w brydża, a wokół rozciągał się piękny park z kortami tenisowymi i innymi urządzeniami sportowymi. Po Powstaniu Warszawskim mieściła się tu filia Szpitala Wolskiego, gdzie wracali do zdrowia wypędzeni przez okupanta warszawiacy i ranni powstańcy. Po wojnie były tu kolejno: bursa dla sierot, szkoła podstawowa i ośrodek szkoleniowy “Społem”. W latach 90. mieszkańcy stanowczo sprzeciwili się zamiarowi sprzedaży Pałacyku w ręce prywatne.

Od 2008 roku, po gruntownej rewitalizacji, na którą pozyskano środki unijne, Pałacyk jest siedzibą Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich i służy wszystkim mieszkańcom. W jego murach odbywają się liczne koncerty, warsztaty, kursy mistrzowskie, spotkania autorskie, wykłady, a w Galerii Kasyno wystawy sztuki współczesnej. Pałacyk gościł takie znakomitości jak Joanna Bator, Teresa Budzisz-Krzyżanowska, Maja Komorowska, Wojciech Marczewski, Daniel Olbrychski, Włodek Pawlik, Ewa Pobłocka, Lidia Popiel, czy Tomasz Stańko. Na “dechach” przed Pałacykiem odbywa się co roku tradycyjna potańcówka na zakończenie Festiwalu Otwarte Ogrody oraz wiele innych wydarzeń plenerowych przyciągających liczną publiczność.